WKB Legal Alert Zielone Finanse | Część 2: Zielone kredyty i obligacje – ekologiczna alternatywa dla tradycyjnych form finansowania
W serii WKB Zielone Finanse, pokazujemy szanse, ale też wyzwania dla sektora finansowego w związku z ogólnoświatowym trendem wdrażania szeroko rozumianych norm ESG (ang. environmental, social, governance). W drugim z artykułów naszej serii przyglądamy się zielonym kredytom (ang. green loans) oraz zielonym obligacjom (ang. green bonds). Powyższe ekologiczne formy finansowania jeszcze do niedawna będące produktami niszowymi, obecnie wchodzą do głównego nurtu i stanowią istotne narzędzie dla banków oraz kredytobiorców/emitentów dążących do minimalizowania negatywnego wpływu działalności człowieka na środowisko.
ZIELONE OBLIGACJE W POLSCE I NA ŚWIECIE
Zielone obligacje są obecne na rynkach światowych już od 2007 roku, kiedy to przełomowych emisji dokonały międzynarodowe instytucje takie jak Bank Światowy czy Europejski Bank Inwestycyjny. W sektorze prywatnym zainteresowanie zielonymi instrumentami wyraźnie wzrosło po podpisaniu Paryskiego Porozumienia Klimatycznego w 2015 roku. W szczególności duże miasta jak np. Paryż czy Waszyngton coraz częściej sięgają po tego rodzaju zielone produkty, finansując dla przykładu projekty transportu publicznego albo wodno-kanalizacyjne.
Przekonanie o korzyściach płynących z zielonych finansowań dotarło już również do polskich miast. W zeszłym roku w Grudziądzu, jako pierwszym mieście w Polsce, dokonano emisji zielonych obligacji. Miejskie Wodociągi i Oczyszczalnia Sp. z.o.o. w Grudziądzu otrzymały certyfikat na finansowanie i refinansowanie obligacji przychodowych na kwotę 63,2 mln zł. Finansowanie zostanie przeznaczone na inwestycje związane z infrastrukturą deszczową oraz wodno-kanalizacyjną w celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz odpowiedniego reagowania na zmiany klimatyczne. Oprócz bezpośrednich korzyści ekologicznych z realizacji projektu, nadanie obligacjom statusu zielonych stanowi ponadto gwarancję transparentności oraz potwierdzenie dla mieszkańców, że miasto podejmuje działania, które pozytywnie oddziałują na środowisko. Jednocześnie, w związku z kierunkiem rozwoju unijnych regulacji oraz polityki klimatycznej, status zielonych instrumentów finansowych może również przyczynić się do przyznania większej liczby punktów w konkursach o dofinansowania projektów w kolejnej perspektywie finansowej.
Warto również pamiętać, że to w Polsce miała miejsce pierwsza na świecie emisja rządowych zielonych obligacji. Polska została pionierem zielonych obligacji skarbowych w wyniku przeprowadzonej w 2016 roku emisji.
ZIELONE ZASADY, CZYLI GREEN BOND/LOAN PRINCIPLES
Zielone kredyty oraz zielone obligacje stanowią podstawowe instrumenty Green Finance. Ze względu na wzrost znaczenia i zainteresowania tymi instrumentami międzynarodowe instytucje finansowe podjęły kroki w kierunku ich ujednolicenia. Organizacja International Capital Market Association (ICMA) opublikowała w tym celu Green Bond Principles (GBP), a następnie organizacja Loan Market Association (LMA) opublikowała Green Loan Principles (GLP). Zasady ujęte w powyższych dokumentach, będące zbiorem niewiążących wytycznych, mają na celu utworzenie wiodącego, jawnego oraz przejrzystego standardu rynkowego dla zielonych kredytów i obligacji.
International Capital Market Association (ICMA) to stowarzyszenie zrzeszające uczestników rynków kapitałowych, którego głównych celem jest promowanie najwyższych standardów rynkowych oraz wsparcie, edukacja i komunikacja w dziedzinie rynku kapitałowego. Loan Market Association (LMA) to stowarzyszenie zrzeszające banki, instytucje finansowe i kancelarie prawne, którego głównym celem jest promowanie i wypracowywanie najwyższych standardów na rynku finansowym, modelowej dokumentacji finansowej oraz wspieranie rozwoju rynku kredytowego.
- energia odnawialna;
- efektywność energetyczna;
- zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń i ich kontrola;
- zrównoważone zarządzanie żywymi zasobami naturalnymi oraz wykorzystanie gruntu;
- ochrona bioróżnorodności lądowej i wodnej;
- czysty transport;
- zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi i ściekami;
- systemy dostosowania do zmian klimatu;
- produkty, technologie produkcji oraz procesy wydajne ekologicznie i/lub dostosowane do gospodarki o obiegu zamkniętym oraz zielone budynki.
W zaklasyfikowaniu jako zielonych kredytów i obligacji o takim przeznaczeniu wymagana jest zgodność z zasadami GLP/GBP w ramach czterech kluczowych elementów:
- wykorzystanie środków,
- proces oceny i selekcji projektów,
- zarządzanie środkami,
- raportowanie.
Istotną kwestią jest również możliwość uzyskania niezależnej oceny zewnętrznej od wyspecjalizowanej instytucji o znanej renomie (np. Sustainalytics) w celu potwierdzenia zgodności finansowania z zielonymi zasadami. Emitent albo kredytobiorca może ubiegać się o uzyskanie raportu, zielonego certyfikatu, dokumentu Green Bond/Loan Framework albo oceny ratingowej dla swojego zielonego produktu. Instrumenty zaopatrzone w taką niezależną opinię stanowią gwarancję transparentności oraz potwierdzenie ekologicznego wymiaru projektu.
FINANSOWANIE ZIELONE A FINANSOWANIE ZWIĄZANE ZE ZRÓWNOWAŻONYM ROZWOJEM
Kredyty związane ze zrównoważonym rozwojem (ang. Sustainability linked loans) – zgodnie z definicją LMA w ramach Sustainability Linked Loans Principles to wszelkiego rodzaju instrumenty pożyczkowe lub inne instrumenty dłużne (takie jak linie gwarancyjne lub akredytywy), które zachęcają kredytobiorcę do osiągnięcia ambitnych, określonych z góry celów w zakresie wyników w zakresie zrównoważonego rozwoju. Rezultaty w zakresie zrównoważonego rozwoju osiągnięte przez kredytobiorcę są mierzone za pomocą celów efektywności w zakresie zrównoważonego rozwoju (ang. sustainability performance targets); Obligacje związane ze zrównoważonym rozwojem (ang. Sustainability linked bonds) – zgodnie z definicją ICMA w ramach Sustainability Linked Bonds Principles to wszelkiego rodzaju dłużne instrumenty finansowe, których warunki finansowe lub strukturalne mogą się różnić w zależności od tego, czy emitent osiąga z góry określone cele w zakresie zrównoważonego rozwoju/cele ESG. W tym sensie emitenci wyraźnie zobowiązują się (w tym w dokumentacji obligacji) do perspektywicznej poprawy wyników dotyczących zrównoważonego rozwoju w określonym z góry harmonogramie. Obligacje SLB to instrument obejmujący prognozę wyników.
REGULACJE, KOSZTY, GREENWASHING
Wskazane powyżej zasady dotyczące zielonych finansowań zostały przyjęte przez ponad 100 emitentów, inwestorów i ubezpieczycieli, którzy złożyli pod nimi podpisy. Zasadyte wzmacniają integralność rynku zielonych instrumentów, jednakże nie mają one mocy regulacyjnej. Nie zostały dotychczas przyjęte uniwersalne rozwiązania prawne definiujące czym są zielone obligacje albo kredyty. Skutkuje to brakiem jednoznaczności, przejrzystości i wyższymi kosztami transakcyjnymi. Istotnym krokiem w stronę poprawy takiego stanu rzeczy jest przyjęcie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 wprowadzającego europejską taksonomię – instrumentu prawnego dostarczającego jednolitą klasyfikację działalności gospodarczych pod kątem oddziaływania na środowisko (czytaj więcej -> Alert WKB nt. taksonomii).
Kolejnym wyzwaniem dla zielonych kredytów i obligacji jest wysokość kosztów i skłonność inwestorów do udostępnienia środków. Pomimo rosnącej proekologicznej presji regulacyjnej, nie należy jednak zapominać, że banki i inwestorzy koncentrują się głównie na poziomie ryzyka i prawdopodobieństwie spłaty przy podejmowaniu decyzji o warunkach finansowania. Należy pamiętać, że sam ekologiczny cel projektu przy wyższym poziomie ryzyka albo niższą przewidywaną rentownością, nie gwarantuje uzyskania lepszych warunków finansowania.
CO DALEJ?
W przypadku pytań związanych z przedstawionymi zagadnieniami zachęcamy do kontaktu z Augustynem Wróblem oraz Konradem Kropiwnickim.